Voor de 4de keer op rij analyseerde FINN hoe meer dan 50 van de grootste Belgische bedrijven rapporteerden over hun CO2-uitstoot. Na een eerder gestage vooruitgang tijdens de coronacrisis, stellen we nu een versnelling vast in de duurzaamheidscommunicatie.
De druk van de regelgeving zit daar voor iets tussen (door de aankomende Europese Corporate Social Responsibility Directive of CSRD). Maar we stellen ook vast dat bedrijven anders beginnen te denken over duurzaamheid en dat het een veel centralere plaats inneemt in de bedrijfsvoering.
Voor het onderzoek vergeleken we de manier waarop Belgische bedrijven communiceren over hun duurzaamheidsinspanningen en de vermindering van hun CO2-uitstoot, en dit zowel in jaarverslagen, duurzaamheidsrapporten als op hun websites (voor de volledige methodologie, zie onderaan).
Belangrijkste bevindingen
1. Het wordt druk aan de top
Meer dan de helft (51%, wat neerkomt op 27 van de 53 bedrijven) behoort tot de absolute top (tegenover 40% vorig jaar): deze bedrijven hebben gekwantificeerde CO2-doelstellingen gedefinieerd voor 2030 of eerder, en delen concrete actieplannen om dat doel te bereiken. Ze verwijzen ook naar het Science-Based Targets initiative (SBTi), een samenwerking tussen onder andere het Carbon Disclosure Project, de UN Global Compac en WWF. Het SBTi is nu de onbetwiste gouden standaard als het gaat om duurzaamheidsdoelen.
SBTi is de onbetwistbare “gouden standaard” als het gaat om duurzaamheidsdoelen
Vorig jaar waren er 5 nieuwkomers in de top, dit jaar zijn dat er 8: een teken dat de professionalisering versnelt. We zien ook steeds meer niet-beursgenoteerde bedrijven in deze toplaag, zoals Beaulieu (de hoogste stijger), Jan De Nul, Besix en Ethias.
Zeventig procent (meer dan 2/3) behoort net niet tot de topgroep, maar wel bijna: deze bedrijven voldoen aan dezelfde criteria als de kopgroep, alleen zonder verwijzing naar SBTi – een stijging van 32% ten opzichte van 2022.
Er zijn nu nog maar 3 bedrijven over in de laagste categorie, vergeleken met 12 in de ranglijst van 2022. Het wordt eenzaam onderaan…
2. ESG als inspanning voor het hele ecosysteem
Voor het eerst rapporteert een topresultaat van 34 bedrijven over de zogenaamde ‘scope 3’ van hun emissies, een stijging van 30% ten opzichte van vorig jaar. Dit zijn de indirecte emissies buiten scope van controle in de waardeketen, zoals transport en distributie, ingekochte goederen, afvalverwerking etc.
Scope 3 wordt dan ook beschouwd als het moeilijkste deel van de rapportage, omdat het gedrag van leveranciers omvat, maar ook van klanten en partners. Een indicatie dat de rapportage volwassen wordt en dat bedrijven verder kijken dan hun eigen activiteiten binnen het ecosysteem waarin ze opereren.
Duurzaamheidsrapportering wordt steeds meer een samenwerking van het hele ecosysteem rond bedrijven
Waar je 3 jaar geleden nog gemakkelijk verwijzingen kon vinden naar intern gerichte activiteiten zoals ‘autoloze dagen’, zien we nu een netwerkgerichte bedrijfsfilosofie.
Enkele citaten:
We willen onze luchthavenpartners en de bredere luchtvaartsector ondersteunen bij het verminderen van hun uitstoot.
Brussels Airport
Het is ons doel om onze klanten te inspireren om hun duurzaamheidsambities te verwezenlijken, en daarbij samen met onze klanten de grootst mogelijke impact te creëren.
Belfius
We kijken naar twee dingen: hoe we als bedrijf duurzame energie kunnen produceren en hoe we consumenten toegang kunnen geven tot duurzame en betaalbare energie.
Colruyt
3. Duurzaamheid als groeistrategie
In de meest recente rapporten zien we een duidelijke trend: duurzaamheid is onderdeel geworden van het groeiverhaal van bedrijven.
Agfa Gevaert bijvoorbeeld plaatst zijn niet-financieel verslag symbolisch voor zijn financieel verslag en benadrukt dat het ‘duurzaam groeit’. Ackermans & van Haaren opent zijn jaarverslag dan weer met de slogan ‘Uw partner voor duurzame groei’.
Een cynische geest zou kunnen concluderen dat duurzaamheid het nieuwste modewoord is, en dat is waarschijnlijk (deels) waar.
Aan de andere kant zien we dat CEO’s en senior functies steeds vaker betrokken zijn bij het duurzaamheidsverhaal, een duidelijk teken dat het onderwerp hoger en hoger klimt op de agenda van het C-level.
86 % van de Belgische CEOs denkt dat ESG commerciële en maatschappelijke waarde creëert
onderzoek van Bain & Company
Uit een recent onderzoek van Bain & Company onder Belgische CEO’s blijkt dat 95% erkent dat ze meer kunnen en moeten doen op het vlak van ESG, en dat 86% gelooft dat actie ondernemen op het vlak van ESG bijkomende commerciële en maatschappelijke waarde creëert.
4. Een wildgroei aan labels in duurzaamheidsrapportering
De veelheid aan standaarden en labels toont duidelijk aan dat de duurzaamheidsrapportering professionaliseert.
De Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN worden in bijna elk rapport genoemd. Daarnaast komen verwijzingen naar regelgeving, materiality assessments en de EU-taxonomie steeds vaker voor.
We zeiden al dat de positie van SBTi tot de gouden standaard aan het uitgroeien is: de helft van de bedrijven in ons onderzoek gebruikt het nu als raamwerk.
De toename van labels en kaders zorgt er echter voor dat het bijzonder moeilijk wordt om rapporteringen te vergelijken. Er zijn ISO-certificeringen, labels van ESG-ratingleveranciers zoals Ecovadis, lokale varianten,…
De wildgroei van labels maakt vergelijking moeilijk
Met de European Sustainable Reporting Standards (ESRS) zijn er inspanningen aan de gang om de behoefte aan standaardisatie aan te pakken, en dat komt geen moment te vroeg.
Onlangs nam de Europese Commissie overigens ook een voorstel aan om aanbieders van ESG-ratings te reguleren om de betrouwbaarheid, vergelijkbaarheid en transparantie van ESG-ratings te verbeteren.
Trends en beschouwingen
Greenhushing: liever zwijgen dan rapporteren over duurzaamheid?
Op internationaal niveau breekt het fenomeen ‘greenhushing‘ meer en meer door: bedrijven zien ervan af om hun ESG-inspanningen bekend te maken vanwege strengere regelgeving en door het risico om als ‘greenwasher’ bestempeld te worden.
Sommige bedrijven liepen namelijk in de kijker omdat ze beloften deden zonder concrete plannen of transparante inspanningen om milieuproblemen aan te pakken.
In de ranking valt op dat enkele Belgische bedrijven (voorlopig) hardnekkig weigeren de trend naar meer duurzaamheidsrapportering te volgen. Het zou dus best kunnen dat bedrijven er ook bij ons voor kiezen om te zwijgen over hun CO2-uitstoot en duurzaamheidsinitiatieven.
Interessant in dat verband was de mededeling van Barry Callebaut in mei van dit jaar om zijn belofte voor 100% duurzame chocolade tegen 2025 uit te stellen. Na de ‘winstwaarschuwingen’ denken we dat we in de toekomst steeds meer ‘duurzaamheidswaarschuwingen’ of ‘koolstofwaarschuwingen’ zullen zien.
De moeilijkste uitdaging: groei en emissies loskoppelen – met innovatie
Ondanks de duidelijke vooruitgang blijven de uitdagingen groot.
Vooral nu bedrijven beginnen met Scope 3-emissies: het moeilijkste werk ligt daar nog voor ons. De grootste vraag zal zijn hoe je als bedrijf de groeicurve loskoppelt van de CO2-curve. Hoe kan een bedrijf dat zijn omzet verhoogt, meer producten verkopen met minder CO2-uitstoot? Dat wordt de echte uitdaging voor de komende jaren.
Het is duidelijk dat innovatie deel zal uitmaken van dat antwoord.
In de duurzaamheidsrapporten van vandaag valt op dat bedrijven steeds meer de noodzaak van innovatie erkennen om de CO2-reductiedoelstellingen te halen. Met onder meer verwijzingen naar koolstofopvang, koolstoflandbouw (Milcobel) en studies naar de absorptie van CO2-procesemissies (Carmeuse, Lhoist) getuigen ze van een groeiende focus op innovatieve oplossingen.
Een geheim wapen om talent aan te trekken
Uit onderzoek van House of HR blijkt dat olie- en gasbedrijven de nieuwe tabaksindustrie zijn geworden in termen van aantrekkelijkheid voor talent. Hernieuwbare energie staat daarentegen bovenaan de lijst van meest aantrekkelijke sectoren om in te werken.
Uit een ander onderzoek van Deloitte blijkt dat klimaatverandering en milieuduurzaamheid doorslaggevende factoren zijn bij de keuze voor een werkgever voor de jongste generaties op de arbeidsmarkt, de -40-jarigen.
We kunnen dus gerust stellen dat er een zeer sterke link is tussen de inzet van een bedrijf voor duurzaamheid en zijn vermogen om (jong) talent aan te trekken. Hier schuilt overigens een interessante paradox: vooral de ‘old school’ industrieën bieden voor ingenieurs de interessantste uitdagingen. Wie die kan ‘kraken’, heeft het gemaakt.
FINN: uw communicatiebureau voor ESG en duurzaamheidsrapportering
Vragen over uw ESG- of duurzaamheidsrapportering? FINN is een strategisch communicatiebureau dat u ondersteunt in alle aspecten en kanalen, van readiness support tot duurzaamheidsverslagen, geïntegreerde jaarverslagen en CEO communicatie. Aarzel niet om contact met ons op te nemen om eens van gedachten te wisselen!
- CSRD readiness support
- Advies en implementatie van GRI-naleving
- End-to-end partner voor ESG-rapporten: van framework tot voltooid rapport
Referenties zijn onder andere: AB Inbev, La Lorraine, Lhoist, Vandersanden, Saint-Gobain België, Spadel
Methodologie
We lichtten de ondernemingen door met een Belgische kapitaalbasis, waarvan de omvang werd gemeten op basis van hun omzet in 2018. Financiële holdings en tradingbedrijven werden niet weerhouden. De analyse gebeurde op basis van de meest recente jaarverslagen, gepubliceerd vóór 6 juni 2022 (zowel financieel als duurzaamheid), en op basis van de bedrijfswebsites.
De analyse gebeurde aan de hand van 7 vragen :
- Zet het bedrijf zich in voor duurzame ontwikkeling en/of presenteert het concrete initiatieven?
- Doet het bedrijf aan specifieke duurzaamheidsrapportage, inclusief kwantitatieve gegevens?
- Heeft het bedrijf zijn koolstofvoetafdruk gepubliceerd, met ondersteunende cijfers?
- Wat is de reikwijdte (1, 2, 3)?
- Communiceert het bedrijf duidelijke en gekwantificeerde CO2-reductiedoelstellingen (op groepsniveau)?
- Communiceert het bedrijf gekwantificeerde actieplannen voor koolstofvermindering voor 2030 of eerder?
- Is er een expliciete verwijzing naar SBTi?
Ons onderzoek wil geen oordeel vellen over de decarbonisatieambities, de afstemming ervan op de doelstellingen van de akkoorden van Parijs of de geloofwaardigheid van de bedrijfsplannen, wel over de manier waarop ze hierover communiceren.